در شرایط فعلی که بحران اقتصادی و بیکاری بیش از هر چالش دیگری فضای جامعه را آزرده خاطر ونا امید ساخته ، نیاز به تقویت روح کارآفرینی و تشویق برای مهارت آموزی بیش از پیش اهمیت و مورد توجه یافته است. چرا که یکی از دلایل ریشه ای و اساسی ظهور چنین بحرانی ، عدم توجه کافی به موضوع کارآفرینی و پرورش آن در نسل گذشته بوده است، همین امر منجر به رشد بی اندازه دانش آموختگان دانشگاهی شد که به دلیل عدم مهارت کافی و در سایه خلاء فرهنگ کارآفرینی و سخت کوشی ، با رشد بی سابقه ای از نرخ بی کاری در جامعه مواجه شدیم.
با تکیه بر همین اصل و با رویکردی آینده پژوهانه ، یکی از مهم ترین سیاست هایی که برای مدیریت بهینه آینده باید در نظر گرفته شود، تمرکز ویژه بر ترویج فرهنگ کارآفرینی و پرورش نسلی مسئولیت پذیر،کارآفرین و ارزش آفرین می باشد.
تردیدی نیست ، امروزه در انقلاب سوم اطلاعاتی دنیا یعنی انقلاب کارآفرینی، کودکان و نوجوانان که آینده سازان کشور هستند، نقش عمدهای در تحقق فرهنگ کارآفرینی و فضای کسب و کار مبتنی بر نو آفرینی و کارآفرینی دارند و باید در کنار کسب آموزش های متداول، مهارت کسب و کار و کارآفرینی را نه به عنوان یک انتخاب، بلکه به عنوان یک ضرورت بیاموزند.
آموزش کارآفرینی در دوره کودکی و نوجوانی ، به منظور ایجاد نگرش مثبت درباره کارآفرینی و اکتساب دانش در موضوعات کارآفرینی ، اهمیت بسیاری دارد Axelsson[1] et al., 2015 ) ).امروزه، نیاز به خلاقیت و کارآفرینی بویژه در سطح کودکان و پایه، نه به عنوان یک تفریح، بلکه به عنوان مبحث اصلی جهت دهی تفکر آنان به شدت احساس می شود و سیستم های آموزشی کشور در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی،باید با رویکردی خلاقانه افرادی را تربیت نماید تا به جای اینکه مصرف کننده ی علم و ثروت گذشتگان باشند، خود خالق علم، ثروت و ارزش باشند.
آموزش کارآفرینی به کودکان فقط برای راهاندازی کسب و کار نیست بلکه هر کودکی میتواند از یادگیری کارآفرینی مزایای مختلفی بهدست آورد. بهطور کلی این آموزشها میتوانند از کودکان، رهبرانی قوی و سالم و حلکنندگان برتر مسائل و مشکلات در مراحل مختلف زندگی بسازند و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشند. اما چرا آموزش کارآفرینی را باید از دوران کودکی آغاز کرد؟
دوران پیش از دبستان سال هاي کلیدي براي رشد ذهنی و جسمی کودکان محسوب می شوند، به طوري که عوامل مخل رشد، در این مقطع زمانی ممکن است به شکل غیرقابل بازگشت بر پتانسیل یادگیري هاي آتی کودك تأثیرگذار باشند .( Leisman & Mualem, Mughrabi [2],2015) در همین راستا اغلب نظام هاي آموزشی معتبر، فارغ از رویکرد تربیتی فرهنگی خود، بر این باورند که آموزش هاي عمومی باید از این سطح آغاز شده و به مراحل بعد تسري یابد.
کارآفرینی تا حد زیادي موفقیت هاي آتی را پیش بینی می کند و ترکیب آن با آموزش مناسب تخصصی می تواند تضمین کنندة آیندة مطلوب باشد. (Michelacci & Schivardi[3], 2017)
بسیاری از کارشناسان معتقدند که دوران کودکی مدل ذهنی انسان را در آینده ترسیم میکند.همچنین پژوهشگران تأکید میکنند که کودکان در شرایط مختلف و با آرزوها و تمایلات متفاوت به دنیا میآیند اما روحیه ماجراجویی آنها در فرایند رشد تحلیل میرود، بنابراین آموزش کارآفرینی باید از سنین پایین آغاز شود و تا سطوح بالاتر ادامه یابد. در این راستا ، کمیسیون آموزش کارآفرینی اروپا[4] (2016) ، نیز تاکید کرده است که به منظور توسعه آموزش کارآفرینی کشورهای عضو، باید مهارت های کارآفرینانه را از طریق روش های تدریس جدید و خلاقانه از مقطع دبستان به بعد پرورش دهند، تا در مقاطع بالاتر و آموزش عالی بر ایجاد فرصت های شغلی به عنوان هدف نهایی تمرکز کنند.
بهطورکلی هدف از آموزش کارآفرینی به کودکان، رشد خلاقیت، نوآوری و ابتکار است. آموزش کارآفرینی به کودکان همچنین باعث افزایش انگیزه و میل کودکان به یادگیری خواهد شد. البته آموزش کارآفرینی به کودکان به این معنا نیست که همه کودکانی که این آموزشها را میبینند باید در آینده کسب و کاری برای خود راهاندازی کنند، ممکن است تعدادی از آنها نیز کسبوکار خود را راهاندازی کنند، اما هدف از آموزش کارآفرینی به کودکان، خلاقیت نوآوری در محل کار، توانایی کار گروهی و کسب مهارتهای کسب و کار نیز است. بهعبارتدیگر مهمترین فایده آموزش کارآفرینی به کودکان افزایش نگرش کارآفرینانه در آنها خواهد بود.
شاید پرورش تفکر کارآفرینانه در بزرگسالان کار سادهای نباشد ولی برای نسل آینده هنوز دیر نشده است و میتوان و باید ، روی تفکر کودکان سرمایهگذاری کرد.
الهام سهامی - مدیر مرکز مشاوره کسب و کار کارینو
[1]- Axelsson, K., & Hagglund, S., & Sandberg, A. (2015). “Entrepreneurial Learning in Education Preschool as a Take-Off for the Entrepreneurial Self”, Journal of Education and Training. 2(2), 40-58.
[2]- Creative Thinking (TTCT). Creativity research journal, 18(1), 3-14.Leisman, G., Mualem, R., & Mughrabi, S. K. (2015). The neurological development of the child with the educational enrichment in mind. Psicología Educativa, 21(2), 79-96.
[3]- Michelacci, C., & Schivardi, F. (2017). Are They All Like Bill, Mark, and Steve? The Education Premium for Entrepreneurs Retrieved 1 October 2018
[4] - European Commission/EACEA/Eurydice, (2016). Entrepreneurship education at school in Europe. Eurydice report. Luxembourg: Publications office of the European Union.