دو كميسيون «اقتصاد نوآوري و تحول ديجيتال» اتاق بازرگانی تهران و كميسيون «كسب و كارهاي دانش‌بنيان» اتاق بازرگانی ايران در جلسه‌ای مشترک به بحث و بررسی طرح جهش توليد دانش‌بنيان که در مجلس شورای اسلامی تهیه و تدوین شده است، پرداختند و پیشنهادات خود را برای ارتقای آن به قانونی مورد وثوق بخش خصوصی ارائه کردند. در این جلسه که به صورت مجازی برگزار شد، تعدادی از نمایندگان مجلس نیز حضور داشته و شنوای دیدگاه‌ها و نظرات فعالان بخش خصوصی بودند.
در ابتدای این جلسه، مهدی طغیانی، نماینده مردم اصفهان در مجلس با اشاره به اینکه دانش‌بنیان‌ها در قرن 21 به پایه اقتصاد‌ها تبدیل می‌شوند، عنوان کرد که حرکت شرکت‌های دانش‌بنیان اگرچه در کشور ما پرشتاب بوده اما رشد آنها چندان رضایتبخش نبوده است. بر این اساس تدوین طرح جهش تولید دانش‌بنیان در دستور کار قرار گرفت و تلاش می‌کنیم تا با مشورت‌خواهی از بخش خصوصی قانون کم نقص‌تری از مجلس خارج شود.
در ادامه، افشین کلاهی، عضو کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران و رئیس کمیسیون کسب و کارهای دانش‌بنیان اتاق ایران با ابراز خرسندی از اینکه مجلس به فکر اصلاح رویه‌های تولید در حوزه دانش‌بنیان افتاده است، ادامه داد: طرح جهش تولید دانش‌بنیان نکاتی دارد که برخی مشکلات فعالان این بخش را مرتفع می‌کند. منتهی گله‌ای که وجود دارد این است که اگر قرار است قانونی به تصویب برسد که به بخش خصوصی کمک کند، چرا در زمان تدوین این طرح، از نماینده بخش خصوصی دعوت به عمل نیامده است؟
در همین حال طغیانی پاسخ داد که این طرح، اکنون در مرحله تدوین است.
هزینه‌های تحقیق و توسعه به رسمیت شناخته می‌شود
پس از آن، فرزین فردیس، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران به مواد 9 و 26 این طرح اشاره کرد و گفت که به موجب این دو ماده، هزینه‌های تحقیق و توسعه به رسمیت شناخته شده و همچنین دارایی‌های ناملموس شرکت‌ها نیز رسمیت می‌گیرد.
او سپس به نکات منفی این طرح اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد، رویکرد کلی این طرح، دستیابی به مفاهیمی چون استقلال و خودکفایی است و این رویکرد بیم آن را ایجاد می‌کند که فعالان اقتصادی نتوانند از راه تعامل با دیگر کشورها جهش تولید را محقق کنند. شاید در زمان تنظیم این طرح، محدودیت‌های کشور از نظر تحریم‌ها مورد توجه قرار گرفته است. اما اگر این طرح دست‌کم یک دهه را در نظر بگیرد، رویکرد آن تعاملات بین‌المللی خواهد بود.
او همچنین مقررات‌زدایی را بهترین راه حمایت از فعالان اقتصادی عنوان کرد و ادامه داد: توجه به شرکت‌های زایشی دانشگاهی که در این طرح مشاهده می‌شود، اگرچه رویکرد مطلوبی است اما نقش شرکت‌های بزرگ و پیشران دانش‌بنیان که از سمت تقاضا فضای نوآوری را تحریک کنند نیز ضروری است. بنابراین توصیه می‌شود در زمان اصلاح این طرح برای پیشران‌ها نقش‌های اساسی در نظر گرفته شود.
فرزین در بخش دیگری از سخنانش به این نکته نیز اشاره کرد که به جای ایجاد صندوق‌ها یا بنیاد‌های جدید که در این طرح مورد اشاره قرار گرفته است، شرح وظایف آنها به صندوق‌های موجود اضافه شود.
حمایت از تولید دائمی نباشد
محمدعلی چمنیان، نایب‌رئیس کمیسیون کسب وکارهای دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران، با بیان اینکه تصویب قانونی برای حمایت از کسب و کارهای دانش‌بنیان خوب است ، افزود: در نوشتن قوانین معمولا گرفتار تعریف مصداق‌ها می‌شویم. دانش‌بنیان از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری تعریف شده، تعریف دوباره آنها در طرح جدید ابهام ایجاد می‌کند. به این دلیل که نوآوری ممکن است در سال‌های آینده در حوزه‌های جدید ظاهر شود و نباید حمایت از این حوزه در قید و بند تعاریف بماند. او همچنین از تعیین محدودیت زمانی برای حمایت از کسب وکارها دفاع کرد وگفت این حمایت‌ها نباید دائمی باشد و البته اگر این حمایت‌ها بیشتر به مقررات‌زدایی معطوف شود، موثرتر خواهد بود.
مشکلات کلان برطرف شود
شهاب جوانمردی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران نیز بر این عقیده بود که قانون باید از پرداختن به مسایل آیین‌نامه‌ای اجتناب کند تا بنابر شرایط، بتوان در آیین‌نامه‌ها حک و اصلاح ایجاد کرد. او افزود: کسب و کار‌ها و به طور خاص در کسب وکارهای دانش‌بنیان مشکلات عامی وجود دارد و به نظر می‌رسد در گام نخست باید این مشکلات عام از میان برداشته شود.
در ادامه چمنیان، با اشاره به اینکه یکی از مشکلات دانش‌بنیان‌ها، بحث ارائه وثیقه و ضمانت نامه برای دریافت تسهیلات است، گفت: اکنون در تسهیلات‌دهی چندان به رتبه اعتباری شرکت‌ها توجهی نمی‌شود، توصیه می‌شود که توجه به رتبه‌های اعتباری شرکت‌ها در زمان تقاضای تسهیلات به طرح مذکور اضافه شود.
نقش وزارت صمت چیست؟
حسین ریاضی از سندیکای صنعت مخابرات ایران نیز با اشاره به اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت، نقش اصلی را در پیشبرد شعار جهش تولید بر عهده دارد، عنوان کرد که به واسطه این نقش، وزارت صنعت باید بیش از این در طرح جهش تولید دانش‌بنیان مورد خطاب قرار گیرد. او همچین گفت که نقش انجمن‌های صنفی، سندیکاها و اتاق‌ها در طرح مذکور کمرنگ است. ریاضی نسبت به تقویت جایگاه پیشران‌ها در طرح جهش تولید دانش‌بنیان‌ها نیز تاکید کرد.
تسهیلاتی برای تبلیغات شرکت‌های دانش‌بنیان
مجتبی اندرزیان از اتاق بازرگانی یاسوج نیز پیشنهاداتی برای رفع مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کرد. او با اشاره به مقررات واردات و صادرات برای شرکت‌های دانش‌بنیان گفت که این شرکت‌ها برای اخذ کارت بازرگانی باید کارت پایان خدمت ارائه کنند در حالی بسیاری از صاحبان این شرکت‌ها دانشجو هستند و وارد خدمت سربازی نشده‌اند. چنانچه بندی به این طرح اضافه شود که این شرکت‌ها با ارائه گواهی تحصیلی امکان دریافت کارت را داشته باشند، بخشی از مشکلات این شرکت‌ها برطرف می‌شود.
او افزود: حذف قید ارائه اجاره‌نامه ملکی یا سند ملکی بر اساس آنچه در قانون مقررات صادرات و واردات برای شرکت‌هایی که زیرمجموعه پارک‌های فناوری هستند نیز پیشنهاد می‌شود. همچنین با توجه به اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان در مرحله رشد، توانایی تبلیغات ندارند، رسانه ملی و شهرداری‌ها ملزم به ارائه تسهیلاتی برای تبلیغات این شرکت‌ها شوند.
اندرزیان با بیان اینکه این طرح بر اساس توسعه همگن نوشته نشده، توضیح داد: در مناطق محروم و استان‌های کوچک مشکل عدم توسعه یافتگی شبکه حمل و نقل وجود دارد و لازم است برایاین مناطق یارانه حمل و نقل درنظر گرفته شود.
در ادامه، کلاهی به «منع دستگاه‌ها از ارجاع کار به نهادهای عمومی» به عنوان نکته مثبتی در این طرح اشاره کرد و گفت: الزام معاونت علمی ریاست جمهوری و گمرک به ارائه سالیانه آمار در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان نیز از دیگر نکات مثبت این طرح است. همچنین لازم است رویکرد این طرح از خودکفایی به افزایش رقابت‌پذیری از طریق تعاملات بین‌المللی تغییر کند تا محصولی با کیفیت، رقابتی و قابل صادرات تولید شود.
در ادامه این جلسه، سایر حاضران نیز دیدگاه‌ها و نظرات خود را بیان کردند و پس از آن مقرر شد، این پیشنهادات پس از جمع بندی در اختیار نمایندگان مجلس قرار گیرد.
خلاصه نقدها و پیشنهادات ارائه شده در مورد طرح جهش تولید دانش‌بنیان اینجا قابل مشاهده است